Reykjavík 15. febrúar 2007
Umsögn um vegalög. Þskj. 548 — 437. mál.
Það er mikið fagnaðarefni og löngu tímabært, að hjólreiða- og göngustígar skuli nú vera skilgreindir í vegalögum. Fram til þessa hefur mátt ætla, að gangandi og hjólandi umferð teljist vart til umferðar eða samgangna. En betur má, ef duga skal. Í 5. kafla, 27. grein, segir: Hjólreiða- og göngustígar. Í samgönguáætlun er heimilt að veita fé til almennra hjólreiða- og göngustíga meðframumferðarmestu þjóðvegum samkvæmt sérstakri áætlun sem gerð skal að höfðu samráði við sveitarfélög. Í þessari málsgrein er í raun að finna alla þá nýbreytni, sem finna má í vegalögum um sjálfbærar samgöngur. Orðalagið “hjólreiða- og göngustígar” er afar óljóst. Ætla má í fljótu bragði, að áfram eigi að blanda saman þessari ólíku umferð á gangstéttum, svo sem verið hefur. Ef svo er, munu þessi vegalög ekki teljast framsækin. Fyrirhuguð vegalög verða að taka á þeim vanda, sem nú ríkir á gangstéttum. Gangandi og hjólandi umferð á ekki samleið, ekki fremur en akandi og ríðandi. Í umræddum vegalögum má sjá, að Samgönguráðuneytið telur það sitt helsta verk að móta skipulag akbrauta á landsvísu, þar sem bíllinn er í fyrirrúmi og talinn ómissandi farartæki. Líklega er þetta arfleifð fyrri tíma. En í dag liggja akbrautir í umsjá Samgönguráðuneytis og Vegagerðar ríkisins tiltölulega þétt um þéttbýl svæði, svo sem á höfuðborgarsvæðinu. Gera má ráð fyrir, að upptaka orðalagsins “hjólreiða- og göngustíga” sé tilkomin vegna þessarar staðreyndar. Vegalög taka nokkuð faglega á umferð vélknúinnar umferðar, en þegar kemur að sjálfbærum samgöngum, sem henta best í þéttbýli, virðist vanta alla fagmennsku. Sést það best á því, að ofangreind 27. málsgrein, sem ekki er orðlöng, er í raun endurtekin hvað eftir annað í umræddum vegalögum. Á það skal bent, að auknar hjólreiðar eru besta leiðin til að minnka svifryksmengun á höfuðborgarsvæðinu, sem aðallega stafar frá vélknúinni umferð um stofnbrautir þær, sem eru innan samgönguáætlunar. Þá segir enn fremur: …skal að höfðu samráði við sveitarfélög. Það er reynsla Landssamtaka hjólreiðamanna, að viðhorf sveitarfélaga til gangstétta, og nú nýverið Reykjavíkurborgar til hjólreiðabrauta, eru afar ólík. Það er háð duttlungum einstakra embættismanna eða pólitískra fulltrúa hvort, hvar og hvernig gangstéttir eða hjólreiðabrautir liggja. Það hefur reynst afar bagalegt, því að undantekning er, ef tillit er tekið til aðstæðna hér á landi, t.d. þeirri staðreynd, að hjólreiðar eru stundaðar á gangstéttum, ólíkt því sem gerist í nágrannalöndum okkar. Það er einnig alger undantekning, að haft sé samráð við fagaðila eins og Landssamtök hjólreiðamanna við hönnun þessara samgönguæða, eða við undirbúning einstakra verkþátta. Það er afar mikilvægt, að haft sé samráð við Landssamtökin, ef sátt á að nást um gerð og hönnun hjólreiðabrauta. Því er ekki nóg að aðeins sé haft samráð við sveitarfélögin. Starfsmenn þeirra bera ekki alltaf skyn á þarfir hjólandi umferðar. Samgönguráðuneytið á að sýna sóma sinn í því að setja nú þegar á fót nefnd eins og öll nágrannalönd okkar hafa gert, og skilgreina hjólreiðabrautir sérstaklega. Það er ekki síst mikilvægt vegna þess, að staðla verður hönnun og gerð þeirra, sem og samspil við aðrar samgönguæðar. Þannig má koma í veg fyrir ruglingslega hönnun gangstétta og hjólreiðabrauta. Það mun aðeins auka veg sjálfbærra samgangna, ekki síst í þéttbýli, þar sem ekki er vanþörf á. Þá mun slík framför kalla á endurskoðun umferðarlaga, sem fyrir löngu er orðin tímabær. Því ófremdarástandi, sem ríkt hefur á gangstéttum, er liklega best lýst í athugasemd, sem Landssamtök hjólreiðamanna gerðu við Umferðaröryggisáætlun 2002-2012 og fylgir hér með sem fylgiskjal. Landssamtök hjólreiðamanna hvetja til þess, að umræddum Vegalögum verði breytt. Að orðalaginu “hjólreiða- og göngustígar” verði breytt í “hjólreiðabrautir og gangstéttir” svo að skýrt sé, að átt er við aðgreindar samgönguæðar. Þá er mikilvægt að finna því stað í vegalögum, að settur verði á fót samráðshópur um gerð og hönnun hjólreiðabrauta. Þar ættu fulltrúar frá Samgönguráðuneytinu, Vegagerðinni, sveitarfélögum og Landssamtökum hjólreiðamanna að eiga sæti.
Viðauki, tilvitnanir, fylgiskjöl og krækjur. Hvað eru
hjólreiðabrautir? Arðsemi hjólreiðabrauta er ótvíræð.
Tæplega þarf að minnast á allan þann
heilsufarslega ávinning sem í hjólreiðum felst. Jafnframt má gera
ráð fyrir því, að limlestingum og dauðsföllum í umferðinni fækki þar
sem færri taka þá áhættu að aka bíl. Því fleiri sem kjósa að nota
reiðhjól spara samfélaginu gríðarlegar upphæðir. Arðsemi
hjólreiðabrauta er því margfaldur á við akvegi þótt aðeins sé litið
til heilbrigðisþátta. Skuldbinding Íslands um aðgerðir gegn losun gróðurhúsalofttegunda
Hjólreiðar til samgangna eru
sjálfbærar. Frá þeim stafar ekki hávaði, svifryksmengun, losun
koldíoxiðs eða annarra eiturefna. Landnýting hjólreiðabrauta gerist
vart betri. Förgun reiðhjóla og spilliefna vegna þeirra er óveruleg.
Aukin hlutdeild hjólreiða í samgöngum er því langbesti kosturinn til
að fullnægja skuldbindingarloforðum s.s. mælt er með í
Staðardagskrá 21 sem og öðrum alþjóðaskuldbindingum sem varða
stefnu í loftslagsmálum. Vefsíður, fylgiskjöl og upplýsingar í tölum
http://www.nationaler-radverkehrsplan.de/ Odense
Magasinet 2002 (pdf 7,6 MB)
Þingsályktunartillgaga sem lýtur að því að koma hjólreiðabrautum í
vegalög.
http://islandia.is/lhm/BrefLHM/2006/071106.htm Skýrsla
Vegagerðarinnar frá 2001 um losun gróðurhúsalofttegunda og samgöngur Fjórða skýrsla
Milliríkjanefndar Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar.
http://www.ipcc.ch/ Fylgiskjal: Athugasemdir við umferðaröryggisáætlun 2002-2012 (umferdaroryggi_lhm.pdf) Umsögn þessa má nálgast með virkum linkum á vefslóðinni: http://islandia.is/lhm/BrefLHM/2007/150207.htm
Fyrir hönd Landssamtaka hjólreiðamanna
_________________________________________________________________ Magnús Bergsson Pósthólf 5193 125 Reykjavík
|
|
