9. hluti. Leiðin að
kökuhlaðborðinu...
...og heim aftur eftir Magnús Bergsson
Ég
vaknaði við að bíll ók hjá á leið til suðurs. Klukkan var rétt rúmlega
átta og sólin farin að verma tjaldið. Smá tími leið áður en frethljóðin
frá bílnum hurfu og þögn lagðist yfir svæðið á ný. Hestarnir voru enn í
gerðinu og biðu eftir eigendum sínum og því sem verða vildi þennan dag.
Nú var það spurning hvort ég átti að standa í einhverju matarstússi eða
taka saman í skyndi. Það
voru ekki nema u.þ.b. 40 km að Laugafelli. Það var því varla þörf á
stórsteikarpottrétti fyrir slíkt ferðalag. Ef ég ætlaði að halda áfram
þá myndi ég elda mér eitthvað í Laugafelli. Ég tók saman tjaldið og
svefnpokann í skyndi um leið og ég sauð vatn. Á meðan á því stóð kom
jeppi og lítil rúta og út stigu rúmlega tuttugu manns. Þá var
hestafólkið komið. Einn þeirra kallaði yfir til mín og bauð mér góðan
dag og ég gerði slíkt hið sama. Ég lá þarna notalega skorðaður milli
þúfna og fylgdist með athöfnum fólksins um leið og ég sötraði kaffi og
kjamsaði á brauði með þykku lagi af hnetusmjöri. Allir voru greinilega
frekar afslappaðir. Hitinn nú var þegar orðinn 13 gráður og stafalogn.
Framundan var greinilega sólríkur dagur. Það var samt einhver þreyta í
mér og mig langaði hreinlega að leggjast til svefns þarna í mólendinu.
En mér var ekki til setunnar boðið. Ég pakkaði nú í flýti saman í
matartöskurnar og ferðbjó hjólið. Fyllti á vatnsflöskur og dreif mig af
stað. Framundan var smá klifur frá Fossgilsmosum og upp á hálsinn vestan
Kiðagilshnjúks. Ég teymdi hjólið upp bröttustu kaflana og þegar efst á
hálsinn var komið fór ég að stíga hjólið af einhverri alvöru. Þarna efst
á hálsinum lá akvegurinn nú í slóð forfeðranna.
Framundan í suðri er drag sem myndar efsta hluta Kiðagils og handan
þess Fossalda en vestur með henni lá gamli hestaslóðinn á
Sprengisandsleið. Leiðin hafði skipst þar í tvær áttir. Önnur lá upp á
hálsin þar sem ég var nú, en hin niður með gljúfrum Kiðagils að
sunnanverðu, þaðan aftur upp með Fossgili, upp í Fossgilsmosa þar sem
hann sameinaðist slóðinni norðurs til Mjóadals. Var þessi krókur tekinn
vegna hagabeitar sem finna mátti í grasteygingum neðst í mynni Kiðagils
sem Dældir heita. Sprengisandur er gróðurlaus. Sama má segja um
Kiðagilsdrög sem eru nær því gróðurlaus, aðeins mosabekkir hér og þar
við dýjaveitur sem seitla undan brekkurótum.
Ofan af hálsinum við Kiðagilhnjúk lá akvegurinn nú til suðurs
og eilítið til vesturs.
Öðru hverju datt hjólið ofan í þurra rykpytti í veginum svo við lá
að ég félli flatur. Þurrviðri sumarsins hafði greinilega haft slæm áhrif
á fleira en gróður.
Í veginum var að finna misgömul spor eftir fjögur reiðhjól.
Líklega voru tvö þeirra frá deginum áður því ekki lágu mörg bílför yfir
þeim. Sjá mátti að þetta hjólafólk hefði ekki átt mjög auðvelt með að
fara eftir grýttum veginum því hjólförin lágu út og suður, oftsinnis
stoppuðu þau við vegstikur. Hugsanlega hafði fólkið fengið einhvern
mótvind. Ég átti greinilega ekki eins erfitt með að halda beinni stefnu
enda sýnilega á breiðari dekkjum. Þá kom ég að slóð sem liggur í
Bleyksmýrardal. Það er dalur sem mig hefur lengi langað að hjóla um þó
ekki væri annað en að teyma hjólið. Ég hafði gert tilraun til þess en
eftir að bóndinn að Reykjum í Fnjóskadal fékk mig ofan af því þá hafði
ég frestað því um ótiltekinn tíma. Það væri kannski rétt að ég gengi
þessa leið áður en ég klöngraðist með hjólið því dalurinn er sagður
nokkuð grýttur.
Framundan var lækjarspræna sem auðvelt var að stikla á steinum. Enn kom
sönnun þess að sumarið hafði verið mjög þurrt því vanalega hafði ég
þurft að fara úr skónum og vaða yfir þennan læk sem var hluti
Kiðagilsdraga.
Nú tók við klifur þar sem mér þótti best að teyma hjólið upp
bröttustu kaflana því lausamöl og þurrkapollar í veginum gerðu mér
erfitt fyrir. Samtímis því var hitinn komin í 14 °C og svitinn farinn að
drjúpa af mér í lognmollunni. Ferðin gekk þó öllu betur niður í móti.
Framundan var nú lágur dalur sem myndaður er af sandöldum og að hluta
til Fossöldu að austanverðu sem áður var
getið. Hér er að finna síðasta og efsta hluta Kiðagilsdraga. Eftir að
hafa stiklað á steinum yfir litla lænu tók við sléttur vegakafli svo
hjólið hentist áfram inn dalinn þar til komið var að vegamótum að
Hlöðufelli.
Mér féllust hendur. Þarna hafði komið úr vestri heljarmikið
hestastóð og af förum að dæma líklega daginn áður. Ó guð, ég sem hafði
beðið svo spenntur eftir því að þeytast þennan vegakafla að Laugafelli.
Þessi vegakafli gengur þvert á sandöldurnar og því eins og að hjóla í
rússíbana ef maður er í góðu stuði. En hér höfðu hestarnir sparkað svo
upp veginn að ég átti greinilega eftir að þurfa hristast alla leið. Eina
von mín var sú að hestarnir hefðu ekki alltaf fylgt bílslóðinni. Ég
settist nú á hækjur mér og fékk mér kaffi og kex.. Því næst teymdi ég
hjólið upp á sandölduna og gaf mér tíma til að virða fyrir mér útsýnið
þegar þangað var komið. Svo langt sem augað eygði þá var vegslóðin
útspörkuð eftir hestana.
Ég hleypti lofti úr dekkjunum og lagði af stað. Í lægðunum
milli sandaldana varð sandurinn laus og þurr svo erfitt var að stýra
hjólinu. En upp á sandöldunum varð færðin skárri. Á miðri leið kom ég að
ísmælingamöstrum Landsvirkjunar sem stóðu upp á hæð rétt norðan við
vegslóðann. Ég ákvað að líta á staðinn. Þessi kofabygging hafði alla
mína ferðatíð verið læst en nú brá svo við að allt var ólæst. Það kom
mér á óvart hvað allt var lúið og skítugt. Það var eins og kofinn hefði
staðið opinn í marga mánuði. Sandur lá yfir öllu, á gólfi, stólum, borði
og á dýnum. Á borðum voru útbrunnir kertastubbar, tómar svalafernur,
bjórdósir, umbúðir af kexi og sígarettustubbar í bolla. Ég þreif í kúst
og fór að sópa og það leið ekki á löngu þar til kofinn varð hinn
vistlegasti.
Ég var orðinn nokkuð dasaður og hungrið var farið að segja
til sín. Ég settist við borðið með prímusinn og fór að sjóða núðlur og
bjúga. Á meðan suðan kom upp fór ég út og gekk í hring um kofann.
Sandurinn bar öll merki þess að þarna hafði verið talsverð umferð
vélknúinna ferðamanna. Umhverfið angaði af olíufnik og í sandinum mátti
sjá veðraða sígarettustubba, drullusokk, slitinn kaðal og tægjur af
tvisti. Merkilegt að þetta vélapakk skuli ekki ganga betur um. Líklega
hafði það verið allt meira og minna ofurölvað á sínum jeppum og
vélsleðum. Þessi umgengni hefur sífellt farið versnandi. Ég hafði enga
ástæðu til að vera bjartsýnn um að þetta myndi batna. Sífellt fleiri
eignuðust nú jeppa sem greinilega höfðu ekkert með þá að gera annað en
að sleppa fram af sér beislinu á stöðum þar sem lög, eftirlit og reglur
náðu ekki til. Það mun því örugglega enda með því að skálar hálendisins
verða í framtíðini læstir fyrir þessum umhverfissóðum..
Eftir að hafa etið soðninguna sat ég grafkyrr um stund. Það
heyrðist ekki í neinu nema lágt flugnasuð utan við kofann. Stöku sinnum
bærðist hægur andvari utan við kofann sem gaf frá sér lágvært suð og
einn til tvo smelli úr byrðingi kofans. Ég gat vel hugsað mér að eiga
hér eina nótt. Liggja hér í 12 tíma og slökkva á öllum heilaboðum þar
sem ekkert myndi trufla mig. Þvílík sæla.
En ég hentist á fætur. Þetta gekk ekki. Klukkan var bara orðin fimm. Ég
átti stutt eftir að Laugafelli. Þangað átti ég bara að drífa mig, fara í
laugina og eiga félagskap við fólk. Ég pakkaði eldhúsinu í töskuna og
dreif mig af stað. Ferðin gekk nú heldur betur enda er feitur kjötbiti
það besta sem maður getur fengið á svona ferðum. Hjólið hristist áfram
til vesturs í öðru hvoru hjólfari vegslóðans. Það var greinilegt að bíll
hafði farið um vegslóðanum á meðan ég var í kofa Landsvirkjunar. Þetta
er eitt af þeim fáu skipum sem bílar komu mér að gagni, sléttað úr
hófaförum hestastóða.
Skömmu síðar var ég kominn að gatnamótunum norður í
Eyjafjarðardal. Ég setti hjólið upp við vegvísinn og teygði úr fótum og
skrokki. Það var nú orðið alskýjað og blankalogn. Ég var rennblautur af
svita og var því farinn að hugsa afar fallega til laugarinnar í
Laugafelli. Vegurinn yfir Lambalækjardrög var mjög grýttur enda höfðu
enn fleiri hestar farið þar um en á fyrri slóða og því búið að sparka
öllu lauslegu grjóti upp úr veginum.
Skyndilega
birtust þök skálanna við Laugarfell. Nú lék enginn vafi á því, hér
ætlaði ég að vera næstu nótt. Ég fór beinustu leið að landvarðarskálanum
og bankaði þrjú högg. Og til dyra kom ..... ,,Nú, þú ert kominn aftur.
Ekki ertu búinn að vera á ferðalagi síðan síðast?” ,, Jú, er búinn að
fara austur og norður um allt land.” Eftir stutt rabb um ferðir mínar
barst talið að gistingunni. “Því miður, gamli skálinn væri fullbókaður
en þú getur verið í nýja skálanum. Sem stendur verða þar aðeins sjö
hestamenn í nótt”.
Ég kom mér nú fyrir skálanum og fékk mér mat. Eftir það fór
ég út í laug. Stuttu eftir að ég var aftur kominn inn komu
hestamennirnir. Þarna voru þá mættir Pétur Pétursson læknir og sonur
hanns Pétur Pétursson junior, Ármann Gunnarsson dýralæknir, Ari
Jóhannsson læknir, Gunnar Egilsson hrossabóndi og lífskúnsner og að
lokum Reynir Hjartarson kennari og mófuglabóndi. Þeir hófu þegar í stað matreiðslu. Tveimur tímum síðar
var átinu lokið og mér boðnar restarnar sem ég þáði með þökkum. Síðan
hófst kvöldvaka yfir kaffi, rauðvíni, bjór og vodka. Kváðust menn þar á,
gauluðu léttar aríur, ræddu um hesta, menn og ýmis málefni þar til
klukkan var farin að halla í tvö.
Nóttin var þögul og ekki mikið um hrotur.
Klukkan níu rumskuðu menn og fóru á fætur. Á meðan lét ég hugann reika
um framhaldið. Átti ég að fara sömu leið og ég kom um Gilhagadal upp á
Eyvindarstaðaheiði. Ég gat líka farið um Mælifellsdal. Það gat hins
vegar komið mér í klípu því matarbyrgðir voru takmarkaðar. Það voru alla
vega þrjár dagleiðir að Húsfelli um Stórasand. Ef ég tefðist um einn dag
þá myndi ég lenda í vandræðum. Ég varð því að komast í Varmahlið. Eftir
tíufréttir kvöddu hestamennirnir og ég staulaðist á fætur. Ég raðaði nú
í mig brauðsneiðum, pakkaði, sópaði skálann og dreif mig af stað því
klukkan var að verða hálf tólf.
Veðrið var gott. Skýjað og hægur andvari að norðan. Það var
hugur í mér og ég var spenntur að takast á við daginn. Líklega voru það
feitu kjötbitarnir sem ég fékk hjá hestamönnunum kvöldið áður sem gáfu
mér í þetta fína skap. Heilinn þarf nefnilega líka orku eins og
vöðvarnir.
Fyrsta
vaðið af fjórum sem ég átti eftir að takast á við þennan dag var rétt
vestur af skálunum. En nú brá svo við að Laugakvíslin var svo vatnslítil
að ég stykklaði hana á steinum. Merkilegt, ég hafði aldrei lent í þessu
áður. Hjólið hentist nú áfram eftir tiltölulega sléttum veginum þar til
komið var að vaði númer tvö, Hnjúkakvísl. Það var ekki mikið vatn í
henni og lítill jökullitur. Ég hafði áður komið að þessari á í meiri
ham. Ég fór úr skóm og sokkum á stórum steini sem ég hafði oft notað
áður. Mikið var það heimilislegt að geta komið að öllu sínu svona ár
eftir ár. En líklega átti ég eftir að lifa þann dag sem bílaídíótin
myndu leggja hér upphækkaðan akveg og brúa allar ár. Þá myndi þetta allt
fara. Hugsanlega færi þetta allt í kaf undir uppistöðulón því þarna rétt
fyrir neðan var gróðurlendi sem virkjanasinnum gæti eflaust dottið í hug
að sökkva.
Eftir að hafa vaðið Hnjúkakvísl kom ég stuttu síðar að Ströngukvísl,
bergvatnsá sem auðvelt var að vaða. Hér var líka á sínum stað annar
steinn sem ég hafði áður notast við að komast í vaðskóna, en vestan
árinnar var það mosaþemba við árbakkann. Nú var hins vegar búið að spóla
í hana djúpt far eftir mótorhjól.
Ferðin gekk nú greiðlega fyrir sig. Við brúna yfir Austari
Jökulsá varð mér ljóst að ég var kominn á áhrifasvæði
Skatastaðavirkjunar, enn einnar virkjunarinnar sem lagt hefur drög að
eyðileggingu hálendisins. Þar myndi lónið færa í kaf hinar fágætu
Orravatnsrústir og þá um leið þá einstöku gróðurvin sem umlykur þær.
Merkilegt að nokkur mannfýla vildi leggjast svo lágt að stunda svona
hryðjuverk. Þó þetta væri ekkert í líkingu við dómsdagshelvítið við
Kárahnjúka, þá var það umhugsunarvert að einhver Skagfirðingur hafði
gert sér ferð hingað uppeftir og lagt drög að þessari vitleysu, eða ætli
það hafi verið einhverjar mannfýlur sunnan úr Reykjavík. Það er löngu
kominn tími til að við spörum orku fremur en að leggja allt landið í
rúst undir virkjanir sem hafa svona lélega afturkræfni og stuttan
endingartíma.
Ég
staldraði við vegkantinn rétt suður af Reyðarvatni. Fann mér laut til að
setjast í, fékk mér kaffi, virti fyrir mér umhverfið og naut
kyrrðarinnar. Gróðurinn bar öll merki þurrkatíðar síðustu vikna.
Orravatn og votlendið við rústirnar var óvenju vatnslítið. Engu að síður
var þessi gróðurvin vel þess virði að njóta.
Kyrrðin var rofin af stórum gömlum trukk á þýskum
númerum sem staulaðist hjá á leið til austurs. Þetta fólk hafði líklega
enga vitneskju um
það
sem orkufíklar landisins höfðu á prjónunum með þetta svæði. Hugsanlega
hafði ég líka lent í svipuðu á ferðum mínum erlendis. Líklega var
einhver staður óþekkjanlegur ef ég kæmi á hann aftur í dag.
Ég settist á hjólið. Beint í vestri mátti sjá glitta í
kofa í fjarska sem ég hafði lengi hugsað mér að skoða. Orkustofnun hafði
skilið hann þar eftir fyrir mörgum árum eftir rannsóknarstörf á svæðinu.
Ef þetta var ekki rétti tíminn til að líta þarna við, þá vissi ég ekki
hvenær það ætti að vera. Ég þræddi nú veginn fram hjá Reyðarvatni og inn
á ógreinilega slóð til suðurs. Skyndilega birtist veðurbarinn
timburkofi, gömul varða og hálffallin tóft Rústakofa. Sá kofi hafði
örugglega fyrr á tímum bjargað mörgum leitarmanninum frá vosbúð og
trekki. Timburkofinn var fremur ókræsilegur. Var hann mjög illa farinn
að innan og bar öll merki þess að hafa staðið opinn yfir vetur. Angaði
allt að innan af fúkkalykt, auk þess sem dauðar
maðkaflugur
þöktu alla lárétta fletiHér var hins vegar góð aðstaða til að skella
potti á prímus og elda almennilegan mat. Borð og stóll var því sópaður í
skyndi.
Eftir að hafa etið fullan skaftpott af
karrý-púddu-núðlu-bjúgnagúllasi. gekk ég út og skoðaði næsta nágrenni.
Talsvert af sauðfé var í gróðurlendi Orravatnsrústa og að Klösum í
suðri. Lét ég hugann reika um liðna tíma undir vegg Rústakofa. Enginn
veit hversu gamall kofin er, en miðað við hversu sokkin hann var þá gat
hann verið nokkurra alda gamall. Merkilegt var að sjá hversu vel hann
var hlaðinn miðað við að hleðslugrjótið var líklega ekki besta grjótið
sem menn gátu hugsað sér. Vegghleðslan, sem minnti á fjárborg, var
aðeins farin að gefa sig á einum stað en þakið að
öðru leyti fallið. Það var því ákaflega leiðinlegt ef kunáttumenn myndu
ekki grípa í taumana og bjarga þessu merkilega mannvirki.
Eyfirðingavegur sem var gömul þjóðleið og kom upp úr Eyjafirðinum
umVatnahjalla og lá alla leið til Þingvalla, var skammt suður af
Rústakofa. Það var því líklegt að ferðamenn fyrri tíma hefðu litið við á
þessum stað í vondum veðrum.
Á gömlum kortum mátti sjá að á afréttum Skagfirðinga og
Eyfirðinga voru mörg hreysi, kofar og skálar sem líklega vert væri að
varðveita um aldur og ævi. Í nágrenni við Rústakofa voru beitarhús í
mynni Lambárdals í botni Vesturdals byggð um 1920. Leitarmannakofi eða
hreysi eru í Keldudal, því miður var mjög illa farin og einnig eru tveir
skálar efst í Jökuldal inn af Austurdal sem heita Gráni og Sesselíubúð.
Gráni var reistur af tilstuðlan Sesselíu Sigurðardóttur frá Jökli í
Eyjafirði árið 1920. Var skálinn skírður í höfuðið á reiðhesti hennar.
Árið 1970 var byggður annar skáli þar við sem fékk nafnið Sesselíubúð.
Báðir þessir skálar eru í góðu ásigkomulagi.
Nú voru flugurnar farnar að pirra mig svo ég flúði aftur í kofann,
pakkaði eldhúsinu í töskurnar og lagði af stað. Ég átti eftir að fara
langa dagleið og það var þegar farið að líða á daginn. Ég ákvað að
stoppa ekki næst fyrr en við kofann á Þorljótsstöðum í Vesturdal. Rann
ég nú á góðri siglingu eftir veginum sem var með besta móti. En
skyndilega við Langavatnsrústir hentist undan hjólinu lóuungi, að mér
fannst eftir að ég hafði hjólað yfir hann! Mér krossbrá. Ég setti hjólið
í
vegkantinn
og fór að skyggnast eftir honum. Og þarna var hann hreyfingalaus. Ég
gekk að honum sem hann þá stökk upp og hljóp af miklum móð. Foreldrar
hans gáfu stöðugt frá sér viðvörunarhljóð og hlupu milli þúfnakolla. En
ég gat ekki staðist það, ég elti hann uppi og náði honum fyrir
myndatöku. Í öllum æsingnum þá skeit hann á annan skóinn minn. Að
lokinni myndatöku fékk hann frelsið á ný.
Að vanda var ekki hægt að þjóta fram hjá
útsýninu
ofan af Giljamúla. Suðurhlíðar Vesturdals voru alltaf jafn fallegar ekki
síst á þessum tíma dags þegar sólin skein á suðurhlíðar dalsins og í
gljúfrin beggja vegna Lambárfells. Framundan var mikil lækkun þegar ég
færi af Giljamúla niður í Vesturdal. Ég þurfti líka að taka hlíðina í
áföngum því vegurinn var bæði grýttur og brattur. Gjarðirnar sjóðhitnuðu
svo ég stöðvaði hjólið í hverri beygju og kældi þær. Þegar komið var að
Þorljótsstöðum ákvað ég að staldra við og fá mér kaffi. Það var
líka
forvitnilegt að vita hverjir höfðu skrifað í gestabókina frá því síðast.
Ég hafði lagt að baki u.þ.b. 50 km frá Laugafelli og var því hálfnaður
að Varmahlíð.
Á meðan ég sötraði kakóbætta kaffið færðist yfir mig
værð. Æ, hvað það var notalegt að vera í þessari þögn. Það heyrðist ekki
í flugu, aðeins dauft mófuglakvak í gegnum veggi kofans. Mér datt í hug
eitt auganblik að gista en spratt þá á fætur. Ég sópaði gólf, pakkaði
eldhúsinu í flýti og dreif mig af stað. Síðdegisskugginn var kominn
langt upp í fjallshlíðina svo það var líklegt að ég næði ekki í
Varmahlíð fyrir lokun verslunarinnar kl. 10.
Komið var stafalogn þegar ég tókst á við síðasta vaðið
yfir ánna Giljá.neðan við bæinn Gil. En það var ekkert í þessari á
fremur en öðrum þetta sumar. Hér hafði ég einu sinni lent í því að vaða
upp í hné en nú stikklaði ég ána á steinum. Mér leist ekkert orðið á
þessar óvenjulegu uppákomur hjá náttúrunni. Þetta var reyndar ákaflega
ánægjulegt sumar. Það hafði verið einstaklega auðvelt að ferðast á
hjólinu vegna veðurs og annarra aðstæðna.
Ég var greinilega komin í byggð. Hægt og sígandi hafði
lyktin verið að breytast frá lyngi og grjóti yfir í hey- og búfénaðalykt
og stöku sinnum mátti finna lykt af olíu. Ferðin sóttist vel en ég gat
ekki annað en stoppað dálitla stund við brúna yfir Vestari Jökulsá
vestur undir bænum Goðdali. Þarna hafði ég séð Bátafólkið hefja ferðir
sínar niður ána, líklega eina bestu flúðasiglingaá Evrópu og jafnvel
þótt víða væri leitað. En auðvitað hafði vikjanapakkið séð virkjanakost
í þessari á eins og öðrum ám án tillits til þess sem fyrir var. Hér voru
menn að rífast um hvort rústa ætti vel heppnaðri atvinnuuppbyggingu og
sökkva fögrum gljúfrum fyrir eina 33MW smávirkjun! Heimska vikjanasinna
á sér liklega engin takmörk því liklega mætti fá þessa orku úr einni
borholu við Varmahlíð ef menn gæfu sér tíma til að skoða það. En líklega
er það vikjanasinnum eðlislægara að drullumalla með jarðýtur og vörubíla
í möl, grjóti og drullu fremur en að bora eina eða fleiri borholur. Ætli
það vanti einhverja karlmennsku við það að bora eða vantaði einhverjum
jarðvinnuvélaeiganda bara jarðbor í vélasafnið? Merkilegt að eyða tíma
og þurfa deila um svona vitleysu.
Ég teymdi hjólið upp frá brúnni og upp á melinn
framundan. Roði var farin að færast yfir fjöllin framundan. Kvöldið átti
því að eftir að verða fallegt. Hitinn féll nú hratt og á skömmum tíma
fór hann úr 12 °c í 7°c Mikið skelfing var það gott að fá þessa kælingu
eftir hita dagsins sem hafði farið allt upp í 17°c upp á hálendinu.
Við bæinn Tunguháls pumpaði ég svolitlu lofti í
dekkinn. Vegurinn var orðin einsaklega góður og því óþarfi að láta
loftleysi í dekkjum íþyngja sér. Þetta var einn af þessum ómalbikuðu
mjúku malarvegum sem eru óðfluga að hverfa þar sem bílafólkið hefur enga
þolinmæði í sínum ofsaakstri. Ég hugsaði með söknuði til fystu ára minna
á ferðalögum um landið. Þá var ekki einu sinni búið að malbika stóran
hluta leiðarinnar milli Reykjavíkur og Akureyrar, hvað þá aðra vegi. Þá
var maður einhvern vegin svo nátengdur landinu, veginum og öllu
umhverfinu. Bílaumferð var þá líka minni og hægari. Ég hefði viljað eiga
þá jafn gott hjól og ég átti nú. Ég hefði vilja ferðast um landið á
þessu reiðhjóli um 1950-70. Það hefði verið einstakt.
Hjólið rann nú á rúmlega 30 km hraða fram hjá hverjum bænum á
fætur öðrum. Mikið ofboðslega var ég vel stemmdur. Ég hjólaði í takt við
ragge taktinn í spilaranum. Um skrokkinn gældi mátulega svalt loft til
að ég svitnaði ekki en var heldur ekki kaldur. Ofan á þetta allt þá
hjólaði ég nú á frábærum vegi á móts við blóðrautt sólarlag sem myndaði
ótrúleg litbrigði í himininn. Þvílík sæla að vera á reiðhjóli.
Skyndilega var sælunni lokið. Bíll kom á móti á ofsa hraða.
Mér leist illa á þetta svo ég fór vel út í vegkantinn og beið átekta.
Hann rétt hafði það af að hitta á milli hadriðanna yfir brúna á Svartá á
móts við Mælifell og hentist síðan fram hjá mér. Ég sá ekki betur en að
þar hafi farið kófdrukknir unglingar með héraðsfíflið undir stýri.
Bíllinn var alla vega með nokkra farþega og bassadrunur frá
hljóðtækjunum bárust frá bílnum langar leiðir. Mér var ekki skemmt því
þetta atvik skemmdi stemmninguna sem ég hafði verið í
Við Reyki tók við malbik og bílum fjölgaði. Klukkan var
orðin tíu og því nokkuð ljóst að ég myndi ekki ná í verslunina í
Varmahlíð. Enda hvað átti ég svo sem að gera þar. Ég átti bara fá mér
svefnpokapláss á hótelinu og fara sofa. Þar var líklega minni hávaði frá
þjóðveginum en á tjaldsvæðinu. Næsta dag ætlaði ég aftur beint upp á
hálendið.
Á hótelinu fékk ég herbergi sem vísaði út yfir
þjóðveginn. Inni var mikill hiti og þungt loft. Það var því nauðsynlegt
að opna gluggann. Nóttin var ömurleg. Þó ég væri ekki í neinu og svæfi
ekki í svefnpokanum þá var ég blautur af svita. Hver einasti bíll sem
kom eftir vegi nr. 1 vakti mig úr þeim lausa svefni sem ég var í.
Líkams- og sálartetrið var því sundurtætt þegar risið var úr rekkju kl.
9. um morguninn. Ég hafði klukkutíma til að fara í
morgunverðarhlaðborðið. Var því pakkað í flýti og hjólið lestaði. Skaust
ég síðan í matsalinn og snaraði í mig eins miklu og ég gat í mig látið.
Því
næst var farið í kaupfélagið og versla fyrir næstu daga. Frábært, í
kaupfélaginu fékk ég fimm korna rúgbrauðið frá Kristjánsbakaríi. Ég gat
því haft það nokkuð gott á fjöllum næstu daga. Bjúgna- og smjördósin
fengu ábót, líka hnetusnjörið og kakóið. Að lokum gat ég ekki kvatt
þennan stað nema eta yfir mig af sætabrauði. Kaffið var líka óvenju gott
í þetta skiptið. Ég settist því niður um stund og góndi á mannlífið. Ég
var greinilega ekki vel hvíldur. Í mér var lítill ferðahugur, þó dreymdi
mig um að vera kominn upp á hálendið. Ég nennti bara ekki að takast á
við þjóðveg nr. 1 að Blöndudal. Veðrið var gott, hálfskýjað og smá
andvari úr austri, ef ekki logn. Ég öfundaði þá hjólamenn sem komu og
fóru. Það var ekkert droll á þeim. Þeir komu og settust aðeins skamma
stund og héldu svo áfram. Eða kannski var það ekkert til að öfunda. Þeir
höfðu líklega þaulskipulagt ferðalagið langt fram í tímann. Kílómetra og
áfangastaði eftir dögum. Úff, þeir voru líklega bara heppnir hvað veðrið
var óvenju gott þetta sumar....reyndar, það hafði ringt svolítið fyrir
sunnan og vestan á meðan ég var fyrir norðan og austan.
Það var kominn hádegismatur í hitaborðið. Feitt
súpukjöt í karrísósu. Mmm.... Hér var tækifæri til að slafra í sig fitu
úr öðru en reiktum bjúgum. Ég skellti mér á einn skammt með súpu og enn
meira kaffi á eftir. Ég var orðin alveg pakksaddur þegar þessu var
lokið. Ef ég hafði verið latur áður þá var ég það enn frekar nú eftir
átið. Ég færði mig upp að veggnum og steinsofnaði á aðra öxlina
Ég vaknaði við að fjöldi fólks kom inn úr tveimur
stórum rútum. Ég hafði dottað þarna í um 20 mínútur. Ég var örlítið
skárri en áður. Ég staulaðist á fætur og fór af stað. Klukkan var orðin
rúmlega tvö. Ég ákvað að byrja rólega. Hægt og sígandi mjakaðist hjólið
upp yfir Stóra-Vatnsskarð og niður Bólstaðahlíðabrekku í mynni
Svartárdals. Ég hafði ákveðið að fara upp á Eyvindastaðaheiði um
Blöndudal að austanverðu. Það var leið sem ég hafði ekki farið áður og
því tilvalið að fara hana. Fór ég nú um bæjarhlöð sveitabæja sem höfðu
spilað stóra rullu í þeim heildarleik sem aðdragandi Blönduvikjunar
hafði verið. Ég bölvaði mér nú í hljóði að hafa ekki lesið bókina
“Lýðræði í viðjum valds” sem fjallaði um þetta mál.
Frá Blöndudal að vestanverðu voru greinilega sum
bæjarstæðin að austanverðu ákaflega falleg með miklum trjágróðri. Og það
sannaðist líka því mér fannst ég varla staddur á Íslandi. Hugsanlega
vegna þess að ég fór nú leið sem ég hafði ekki farið áður. Ég óskaði
þess að landið væri stærra, þá gæti maður oftar upplifað það svona á
hjólinu.
Frá Eyvindarstöðum hófst af einhverri alvöru
klifur upp á heiðina. En nú fór þreytan líka að segja til sín. Ég var
óskaplega þreyttur. Ég rétt stóð undir sjálfum mér. Ég teymdi hjólið upp
um stund og settist ekki á það fyrr en efst í hlíðum Steinárháls þar sem
sjá mátti suður yfir Rugludal og Eyvindarstaðaheiði. Það hvarflaði að
mér um stund að slá upp tjaldi, þess vegna á veginum. En ég varð að
halda örlítið áfram. Ég mjakaðist nú um stund hálf sofandi með dofna
fætur. Það var nokkuð ljóst að ég næði ekki að Áfangafelli við Kjalveg
eins og ég hafði ráðgert. Ég skyggndist nú eftir vatni sem ég fann
fljótlega í litilli sprænu. Fyllti á brúsana og leitaði að hentugum stað
til að tjalda á. Rétt norðan við Litlaflóabúngu fann ég svo slétta
grasflöt skammt frá veginum. Ég reysti tjaldið í flýti því yfir mér voru
að hrannast upp skúraský. Ég blés dýnuna upp til hálfs, skreið í pokann
og rotsofnaði á nokkrum sekúndum við regndropahjal og lágværan
mófuglasöng.
Sagan er í stöðugri endurskoðun þar sem dagbók ferðarinnar glatast.
Allar ábendingar eins og t.d. nöfn og staðhættir eru vel þegnar.
|