Fundur Bygginga og skipulagssviðs um "Sambúð bíla og byggðar"

 var haldinn á Grand Hótel 16. nóv. 2005. Þarna mættu liklega þrefallt fleiri en boðaðir höfðu verið. Dagur B Eggerts. virtist heldur ekki hress með það og tuðaði eitthvað um að þarna ættu ekki að vera aðrir en þeir sem hefðu verið boðaðir. Morten Lange formaður hafði fengið fundarboð. En þar sem hann gat ekki mætt þá mætti ég undiritaður Magnús Bergsson. Með mér á fundinum var Kári Harðarsson og reyndum við að koma sjónarmiðum hjólreiðafólks á framfæri.

Fundinn sóttu annars mest megnis starfsmenn ýmisa verkfræðistofa, verktaka, fulltrura VG og XD og likleg annara flokka. Þarna voru svo fulltrúar íbúasamtaka Grafarvogs og Samtök um betri byggð.

Tryggvi Jónsson frá Hönnun lýsti Reykjavík í alþjóðlegu umhverfi. Þar kom glöggt fram að Reykjavík hefur óðfluga verið að nálgast  verstu borgir USA í umferðar og skipulagsmálum. Þar kom fram að í Reykjavík eru

28 íbúar/hektara en í Huoston 7 íb/ha samanborið við 58 í London og 300 í Hong Kong. Vandamálið er að við erum óðfluga að nálgast USA í þessum efnum, ekki síst síðastliðin 20 ár. Við erum komin fram úr USA í fjölda einkabíla á hverja 1000 íbúa og eigum þar heimsmetið á landsvísu. En þar höfum við fjölgað bílum á hverja 1000 íbúa frá 1996 til dagsins í dag úr 463 í 610 bíla. Reykvíkingar eru að ná mestu bílidíótum USA í Houston og Atlanta í bílaeign.  Sýndi Tryggvi glærur með ýmsum gröfum og línuritum því til sönnunar.

Þá tók til máls Þorsteinn Hermannsson frá Hönnun og lýsti hugmyndafræðini bak við nýtingu umferðamannvirkja. Í stuttu máli sagt þá gengur hugmydafræðin út á að flæði bílaumferðar ætti að ganag sem hraðast fyrir sig miðað við "mettun" akbrautana. Þá væri nýtingin talin best. Hér á landi hafi hönnun bílamannvirkja tekið mið af 20 ára umferðaspám fram í tímann. Síðan hafi menn keppst við að viðhalda þjónustu stígi "C"  sem kallað hefur stöðugt á aukna rýmd við aukin bílafjölda. Þorsteinn sem og aðrir efuðust um að þarna væri rétt að málum staðið, ekki síst vestan Elliðaáa. Hann taldi því brýnt að breyta þessum hönnunarforsendum og leita leiða til að dreifa umferðarálaginu svo þjónustustig gatnana væri jafnara yfir sólahringinn. Þar komu hugmyndir um almenningssamgöngur, fleytitíð osfr. Þorsteinn nefndi lika að í USA væri í sumum fylkjum þegar í gildiu reglugerð(ISTEA) sem gerði ráð fyrir að fylkin fengju ekki fé frá hinu opinbera til vegagerðar nema að gera eitthvað rótækt til að minnka bílaumferð. Þar er gert ráð fyrir að öll fyrirtæki sem hefðu fleyri en 50 launþegar þyrftu að koma með einskonar samgönguáætlun starfsmanna og koma með lausnir til að minnka bílaumferð t.d. með launauppbótum til þeirra sem ekki notuðu bíla, frí strætókort osfr. Ef við mundum taka upp þessar reglur þá mundi það ná til 275 fyrirtækja á höfuðborgarsvæðinu en t.d. 40% allra starfa eru vestan Elliðaáa. Það eru því ýmis tækifæri til til að bæta umferðarvanda RVK. Vildi hann nefna að reglugerðarákvæði væri vannýtt stjórntæki í samgöngum hér á Íslandi.

Þá tók til máls Hreinn Haraldsson og fjallaði um samskypti sveitarfélag og Vegagerðar. Þar vildi hann nefna að sveitarfélög væru stöðugt að breyta skipulagi og því væri talsvert um klúður og reddingar. Bauð Harldur RVK  "upp í dans" er varðaði verklagsreglur t.d. við lagningu stofnbrauta í RVK. Sýndist mér Árni Þór (VG R-lista) taka því fagnandi.

Þá tók til máls Gunnlaugur Kristjánsson frá ÍAV. Hann fjallaði um slæma framtíðarsýn stjórnvalda. Vantaði oftsinnis heildarskipulag þeirra hverfa sem verið væri að byggja og tengsl þeirra við það sem fyrir hafi verið á svæðinu.

Nefndi hann dæmi og benti út um gluggann á byggingarnar í Borgartúni sem hann hafði sjálfur reist. Afsakði hann sig fyrir að hafa átt þátt í því að reysa þessa vitleysu. Þarna hefðu verið reistar blokkir á tillits til heildarskipulags og eftir stæðu steinkassar þar sem allt land umhverfis færi undir bílastæði og akbrautir. Þar vantaði svo einnig alla nærþjónusta. Síðan hafi annar verktaki reist blokk við hliðina án þess að taka tillit til umhverfisins. Milli þeirra hafi svo verið reistur veggur svo ekki var hægt að ganga beina leið á milli húsana. Kom Gunnlaugur með athugglisverða staðhæfingu. Sagði hann að bílastæði í miðbænum kostaði að meðaltali 3-5 miljónir en bílastæði neðanjarðar undir nýbyggingum 2-3 miljónir. Bílastæðin umhverfis nýbyggðu blokkirnar hefði því auðveldlega getað verið neðanjarðar og svæðið ofanjarðar því vel geta verið mannvænt.

Þá komu fram hugmyndir um að grafa Miklubraut í stokk frá Grensás vestur að Snorrabraut.

Þá komu fyrirspurnir utan úr sal. Spurði Magnús Bergsson Gunnlaug Kristjánsson um það hvort það gæti borgað sig að gefa verktökum land sem nú færi undir hraðbrautir í þettbýli. Þeir mundu þá sjá um að grafa þær niður og byggja á landinu sem mundi verða endurheimt. Taldi hann það vera hæpið en þó mætti eflaust skoða þá hugmynd og byggja á þann hátt að það borgaði sig. Þá kom einnig fram í svörum frummælenda að Vegagerðin ætti ekki að sjá um lagningu göngustíga og hjólreiðabrauta meðfram stofnbrautum. Þótti mörgum fundarmönnum það undarlegt og virtist það koma sumum á óvart þar sem Vegagerðin sæi um lagningu reiðvega. Lagði Hreinn Haraldsson það til að þetta gæti hinsvegar verið í umræðuni. Að mig minnir tók Árni Þór þá viðbragð með fögnuði (því miður 12 árum of seint)

Þá var á dagskrá "brainstorm" Þar áttu fundargestir að koma með tillögur að betri Reykjavík. Þá gerðist það óvænta. Mikill fjöldi bað um hjólreiðabrautir og bætt aðgengi hjólandi og gangandi. Mun fleiri en tillögur mínar og Kára. Auðvitað var svo lika stræto og léttar eimreiðar (sem mig grunar að hafi komið frá Árna Þór. Inn á milli mátti sjá greinilegar tillögur frá íhaldinu sem  voru alveg á skjön við allt á fundinum. Þar var helst hvatt til aukinar  bílavæðingu.

Það er of langt mál að ræða um það sem kom frá vinnuhópunum. En það var svo sem allt í takkt við anda fundarinns. Menn vilja breyta stöðlum og gildismati starx í skipulagi við hönnun borgarinnar. Ekki láta það sem mengar umhverfið stjórna hönnnun borgarinnar heldur hanna borgina vistvænt og taka síðan á því sem  ekki uppfyllir staðla um t.d. loftmengun og hljóðvist.

Eini vinnihópurinn sem virtist ekki geta komið með neina tillögu að viti fjallaði um Sundabraut en þar voru íhaldsbullurnar frá bæði Grafarvogssamtökunum og Betri byggð. Það var nokkuð greinilegt að þeir vildu ekki láta neitt gáfulegt frá sér fara (hugsanlega vegna sigurvissu í sveitarsjórnarkostningum næsta vor)

Ég tók svo eftir því að í hita leiksins var Árni Þór mjög hrifin af hugmynd Hreins Haraldssonar frá vegagerðini um að bjóða borgin upp í dans, ekki síst eftir að fundargestum varð það ljóst að Vegagerðin átti aðeins að sjá um reiðvegi en ekki göngustíga eða hjólreiðabrautir.

Flestir frá XD voru fremur þögulir, nema þeir frá Grafarvogssamtökunum og Betri byggð. Hefur þeim eflaust fundist svona samráðsfundir ómerkileg nýbreytni að háfu R-listans. Það er því erfitt að átta sig á því hvað þeir eru að hugsa. Þeir ætla því liklega að standa við það sem þeir hafa þegar lofað fram til þessa; að boða enn frekari bílavæðingu á höfuðborgarsvæðinu.

Mberg