Í grein sinni í bókinni "Beyond Boundaries" fjallar Unni Wikan um eins konar tjáningu handan formlegs tungumáls, sem hún kallar "Resonance". Hún lýsir þessum "resonance" (sem við getum kallað "samhljóm" eða "tónun") sem óháðum tungumáli, og veitir samkennd og skilning, eins konar tilfinningalega samsömun með viðhorfum þess sem talar. "Tónun" er eins konar tjáning fremur en skýring. Hún á sér stað á sviði upplifunar og tilfinninga fremur en rökfræði og útskýringa. 

Skilningur á mikilvægi tónunar í tjáningu manna veitir nýja innsýn inn í hlutverk þýðingar, því í samskiptum þar sem skynjun er stærri þáttur en hugsun er ljóst að miðlun samskiptanna yfir á aðra tungu verður að eiga sér stað gegnum túlkun fremur en orðrétta þýðingu. Um þetta fjallaði Ingold í sinni grein í sömu bók. Hann talar um að þýðing frá einu máli yfir á annað sé ekki möguleg sem eins konar hliðrun, heldur verði að sökkva sér ofan í upplifun af því sem að miðla skal, ná skilningi, og túlka það svo upp úr sjálfum sér í þýðingu. Þetta minnir rækilega á "tónun" Wikans eins og hún heyrði hana fyrst: 

"I must create "resonance" (ngelah keneh) between the reader and my text. Before that, I must create resonance in myself with the people and the problems I try to understand." 

Í þessari ritgerð skoða ég eðli þýðingar með sérstakri hliðsjón af þessum tveimur greinum úr bókinni "Beyond Boundaries", en einnig byggi ég á grunni sem ég sjálfur lagði fyrir tveimur árum í ritgerð sem ég kallaði "Tengsl orða, hugtaka og hluta". Þar einblíndi ég á hina smáu einingu tungumála, - orðið - , og samband þess við samsvarandi tilvísun, eða hlut. Meginniðurstaðan var sú að bein tengsl voru ekki til staðar, að orð væru ekki hlutir. Í þessari ritgerð geng ég skrefi lengra, geng út frá þessari niðurstöðu og velti því fyrir mér hvort það sé í hugsun (samsetningu á orðum) eða bein skynjun (snerting við hlutina sjálfa) sem færi okkur hinn "sanna" skilning á tilverunnia. Í leiðinni er ég að staðsetja þá merkingu sem að öll þýðingarstarfsemi miðast við að miðla. Ég er því að fjalla um grundvallarvandamál allrar þýðingarstarfsemi, hvað er það sem við getum miðlað á milli og hvernig. 
 
 

Menn eru undarlegar skepnur og eiga það til að skipta heiminum endalaust upp í tvo andstæða póla; gott/slæmt; lifandi/dauður; fyrir ofan/fyrir neðan (Castaneda, 1974: 126-8) En heimurinn er ekki svo einfaldur. Hann er ekki klipptur og skorinn, heldur er hann ein samfella (Ingold, 1993a, 226). Við bútum veröldina niður í einingar og gefum þeim heiti og þannig skýrt afmarkaða tilvist í formi orða. 

Ósamræmi milli orða og hluta felst m.a. í því að orð eru í eðli sínu skýrt afmörkuð á meðan heimurinn rennur saman án skila eða "veggja". Einnig birtist ósamræmið í vanhæfni tungumálsins til að gera margbreytileika "hlutanna" skil, og tilhneigingu þess til að draga fram sameiginlega þætti á kostnað einstaks eðlis hvers "hlutar". Þetta tvöfalda ósamræmi er vandamál sem maðurinn þarf stöðugt að glíma við í leit sinni að skilningi á tilverunni og mætti kalla "vandamál afmörkunar og einföldunar". (Þorsteinn, 1994). 

Hugmyndin um vandamál afmörkunar og einföldunar byltir þeirri einföldu hugmynd um eðli tungumálsins að það sé táknheimur sem samsvari raunheiminum. Almennt ímyndar fólk sér að tungumálið sé einhvers konar nafnagift á hlutum sem við skynjum beint úr umhverfinu eins og þeir eru, án þess að bæta við eða draga frá. Nafnagiftin sjálf væri gerandi athöfn, en það skírða er hins vegar þegið beint frá náttúrunni. Ef þessi einfalda hugmynd stæðist, væru tungumál hljóðræn spegilmynd veraldarinnar með mismunandi táknum fyrir sömu hluti eftir tungumálum. Þýðing fælist í einföldum umskiptum á heitum sem ná yfir sömu merkingu. En þannig virkar þetta ekki. 

Heimurinn opinberar sig ekki beint, klippt og skorið, heldur eru hugtökin okkar eigin smíði, samanber Rorty "Truths are made rather than found" (Wikan, 1993: 191). Ekki aðeins heiti hluta eru mótuð af okkur, heldur einnig hugtökin sem þau eiga við. Þannig má segja að hlutirnir sjálfir eru einnig mótuð af okkkur. Nafngiftin er vissulega gerandi, en skírarinn þarf að auki að skapa barnið sjálfur! Vegna þess að heimurinn opinberar sig ekki beint, þá er hugtakamyndun að miklu leyti frjáls og sjálfsprottin. Það hefur róttækar afleiðingar í för með sér. 

Samsvörun milli tungumála er því ekki sjálfgefin. Misræmi milli nafngifta (orða) í tungumálum er ekki hægt að leiðrétta með vísun í hugtökin, því þau eru einnig mismunandi. Að auki lifir maðurinn að miklu leyti í heimi hugtaka, því að sá heimur verndar hann gegn stöðugu áreiti umhverfisins, sem sía eða einföldun. Tungumálið er því orðið heimur út af fyrir sig. Það oft á tíðum yfirgnæfir beina skynjun. Þegar þessum tveimur "afleiðingum" er skeytt saman fáum við út fræga setningu E. Sapirs "Sá heimur sem tvö ólík málsvæði búa við er ekki sami heimurinn tengdur ólíkum táknum, heldur er þetta sinn hvor heimurinn"(Sapir, 1929: 145) 

Hér verðum við að gæta okkar á því að fara ekki of langt á braut afstæðishyggjunnar. Sannarlega má ímynda sér að við sem skynjendur séum ekki aðeins þiggjendur nafnlausra hluta, heldur séum við að fullu gerendur og mótum hluti (hugtök) jafnframt því að gefa þeim nafn. Þetta, hins vegar, gerir raunveruleikann að ómerkum bakgrunni. Ef við getum túlkað heiminn fullkomlega að vild væri hugmyndin um algeran raunveruleika að baki hinum fjölbreyttu afstæðu heimum í hugum manna merkingarlaus. Heimarnir í hugum okkar væru hvort eð er óháðir því hvort að raunheimurinn væri svona eða hinsegin. Þýðing væri þar með út í bláinn, því að forsenda hvers kyns þýðingar hlýtur að liggja í einhvers konar skírskotun í sameiginlega reynslu, hvort sem sú skírskotun á sér stað gegnum orð eða ekki. 

Ef afstæðishyggjan (málnauðhyggjan) gengur ekki upp, og enn síður skynjunar-nauðhyggjan (algildishyggjan), erum við þá ekki komin "út í móa"? Það er til góð lausn á vandanum, eins konar samruni þessara tveggja öfga, sem felst í því að skynjun okkar hafi fullt frelsi í túlkun (afstæðishyggja) en að einnig sé til raunverulegur heimur sem að "kærir sig kollóttan" um það hvernig við hugsum um hann, eða svo maður vitni aftur í Rorty "Most of reality is indifferent to our description of it." (Wikan, 1993: 191). 

Lykilatriðið sem tengir þetta tvennt saman er sú staðreynd að við erum líkamar og í hinum efnislega heimi höfum við aðeins takmarkað athafnafrelsi (en eitthvert frelsi samt). Þegar við stígum út fyrir þau mörk sem umhverfið setur okkur liggur við tortíming, dauði. Skynjun okkar á umhverfinu hefur bein áhrif á athafnir okkar. Það er því borðleggjandi að skynjun okkar eru settar skorður því viss túlkun á umhverfinu getur verið banvæn. Þær hugmyndir sem eru líkamanum til lífs hljóta "viðurkenningu" umhverfisins, aðrar hverfa af sjálfu sér. Þó svo að við höfum fullt túlkunarfrelsi á umhverfisskynjun okkar þá gengur það aðeins upp innan vissra marka, eða eins og Wikan orðaði það "If words do not actually stand for themselves ... at least there must be limits to how one can circumvent them."(Wikan, 1993: 188). 

Í raun má líta svo á að hugtökin séu fullkomlega okkar eigin smíð og óháð "raunveruleikanum" þangað til að þau líkamnast í athöfnum okkar. Þá takast hugmyndaheimur og raunheimur á, þar sem hinn fyrri er beygður undir miskunnarlaus lögmál þess seinni. Aðeins fáeinar af mögulegum útgáfum sjálfsprottinna hugarheima eiga viðreisnar von og standast þegar á hólminn er komið. Ef við værum aðeins skynrænar verur, án líkama, væri túlkunarfrelsi hugsanlega takmarkalaust. En þessir tveir heimar skarast í líkama okkar. Þar stendur hnífurinn í kúnni. Þetta veitir raunheimi neitunarvald gagnvart hugmyndaheimum, þó hann hafi ekki sköpunarmátt innan neins þeirra. 

Við höfum fært rök fyrir því að hugtakaheimur okkar gæti verið sjálfsprottinn. Það orð er varasamt því það gæti gefið til kynna að hann hafi orðið til í tómarými og verið heimfærður síðar upp á raunheiminn, með þeim árangri að sumar heimsmyndir voru árangursríkar en aðrar ekki. Auðvitað er þetta óhugsandi, því ekki er til neins staðar skynrænt afdrep frá heiminum sem við getum dvalist í óáreitt, þar til við erum tilbúin að stíga út með heimsmynd okkar. Hvernig hefði svo sem verið hægt að knýja fram slíka heimsmynd (ef við hugsum okkur þetta afdrep) ef alla skynjun vantar og alla hugsun (ástandið hlýtur að vera hugsunarlaust ef engin eru hugtökin)? 

Hugtakamyndun getur augljóslega ekki verið neitt annað en viðbrögð við samfelldu skynrænu flæði sem gera þarf grein fyrir, svo að hegðun gagnvart umhverfinu verði sem markvissust. Þetta er hægfara ferli þar sem ónýt hugtök eyðast sjálfkrafa með þeim notendum sem farast, en hin nýtilegu viðhaldast. Vegna þess rýmis sem að umhverfið veitir okkur, geta hin nýtilegu hugtök reynst fleiri en eitt. Það er ekki neitt eitt rétt!! Að þessu leyti erum við gerendur í hugtakamynduninni þó að frelsinu sé takmörk sett, en skynjunin kemur þó að sjálfsögðu á undan hugtakinu. 

Nauðhyggjurnar tvær voru tvíþættar. Annars vegar tóku þær til uppruna hugtakanna. Eru hugtök tungumálsins sjálfsprottin eða koma þau tilbúin, en nafnlaus, úr umhverfinu? Ofangreind málamiðlunarleið hefur verið fundin við þessum vanda. Hins vegar er um að ræða skynjun og hvort hún getur verið merkingarbær ein sér og án þess að hugtök þurfi að móta hana. Í þessum seinni lið er einnig ljóst að fara verður einhvers konar málamiðlunarleið milli öfganna tveggja, því allt er þetta nátengt.

Tim Ingold lét það eiga sig að fara í gegnum röksemdarfærslu liða 2.4 - 2.6 í sinni grein í "Beyond Boundaries", en tók það þess í stað sem gefið að hugtökin hefðu verið búin til sem viðbrögð við skynáreiti. Þegar hann virti þá fullyrðingu fyrir sér og bar saman við þá hugmynd að hugtök móti skynjun sem eins konar sía, þá þótti hann greina þversögn: 

How can culture, as a system of meanings, be acquired by experience if experience only acquires meaning by way of culture? 

(Ingold, BB, 220) 

Ungbörn sem engan orðaforða eða hugtakaheim hafa ættu aldrei neinn möguleika á því að gera grein fyrir heiminum í kring um sig ef að skynhrifin væru eingöngu merkingabær með tilstuðlan tungumáls og aldrei beint. Barnið myndi ekki bregðast við neinu, ekki frekar en að heyrnarlaust barn kippi sér upp við hljóð, því að allt rennur merkingarlaust saman. Það myndi heldur aldrei öðlast tungumál til að gera grein fyrir umhverfi sínu, því að það yrði aldrei móttækilegt fyrir hljóðum þess. Aðeins ein lausn er á þessari klípu og það er að til sé bein skynjun. 

Þegar við hugsum um það þá er augljóst hversu margt í umhverfi okkar er merkingabært án þess að tungumálið komi þar nokkru nærri. Fyrsta ár ævi hvers manns er gríðarlega mótandi lífsreynsla. Þá næst einhver grundvallarskilningur á lífinu og hættunum sem leynast út um allt. Þessi reynsla liggur að baki allri mállegri kunnáttu síðar meir sem eins konar sjálfgefinn skilningur á lífinu sem við höfum engin orð um. Sama má segja um beina reynslu okkar af lífinu síðar á lífsleiðinni. Hún er miklu dýpri og margbrotnari en færni okkar í tungumálinu gerir okkur kleift að tjá okkur um, enda verður okkur iðulega orðhrun þegar við þurfum að tjá okkur um virkilega djúp tilfinningarleg mál. 

Tilfinningar eru okkur mjög nástæðar, en vegna þess að tungumál er eins konar samkomulag hóps manna, þá eru persónuleg og huglæg blæbrigði lífsreynslu okkar sem enginn hefur beinan aðgang að (eins og tilfinningar) að mestu leyti orðlaus reynsla. En hún er sannarlega merkingarbær, og varðar okkur í raun meira en flest það sem að við getum tjáð okkur um. 

Að ofangreindu virðist sem við verðum öll fyrir beinni skynjun af heiminum, sem ekki er hægt að færa í orð. Einnig hef ég haldið fram að við skynjum heiminn í gegnum hugtök, sem eru ósambærileg milli málsvæða. Þetta ætti hvort tveggja að mynda eins konar þýðingarvegg milli málsvæða því að eina upplifunin sem er sambærileg er óorðanleg. Þetta er sannarlega klemma sem þarf að leysa. 

Lykillinn að lausninni á þessum vanda felst í því að þetta tvennt, óorðanleg reynsla og skynjun gegnum hugtök, renni saman. Til þess þurfum við að opna hugtökin, eyða þeirri hugmynd að þau séu ílát fyrir merkingu og sjá þau í staðinn fyrir okkur sem verkfæri sem beita má til að vekja upp merkingu sem annars er óskilgreinanleg (þ.e. eitthvað sem ekki er hægt að ramma af, aðeins upplifa eða benda á). Hugtakaheimar manna, (sem í raun eru ekki aðeins breytilegir milli málsamfélaga, heldur líka milli einstaklinga) eru þá ekkert annað en misheppileg verkfæri til að vekja upp sammannlega en óorðanlega reynslu í minni manna. 

Tökum aftur dæmi um ungbarn og hvernig það lærir á virkni tilverunnar. Það lærir að meta hvað neikvætt (eins og að detta) eða jákvætt (að borða) og hvernig á að stuðla að því að upplifa jákvæðu hliðar tilverunnar frekar en þær neikvæðu. Það lærir að teygja sig, lyfta hlutum og hagræða þeim að vild. Líkaminn er eins konar áhald til að ná árangri. Hljóðin sem það gefur frá sér eru að sama skapi leið til að ná árangri og út í hött að ímynda sér að barnið greini þau frá annarri hegðun, sem tungumál. Fyrsta hljóðasamsetning barnsins "ma-ma-ma" vekur upp alls kyns áhrif. Sú manneskja sem að sinnir barninu að jafnaði (og tekur þetta til sín) kemur á staðinn og hegðar sér skemmtilega, veitir hlýju og öryggi, hagræðir sænginni, kemur með litríkan hlut til að handfjatla og skoða eða jafnvel mat.

"Mamma" er ekkert einstakt orð að þessu leyti því hvert orð í okkar daglegu notkun tengist margbrotinni reynslu svo að óhætt er að fullyrða að í huga hvers einstaklings hafi það sína persónulegu sögu, lítt háð almennu samkomulagi um meginmerkingu orðsins. Ótal hliðarmerkingar koma alltaf til með að hvíla undir sem blæbrigði orðsins. Þegar orðið er notað inniheldur það ekki sjálfkrafa þetta flæði af persónulegum hliðarmerkingum hvers orðs heldur ýfir það upp, í kjölfar þess að vera notað, minningar sem liggja að baki fyrri notkun. Til að upplifa merkingu orðanna nægir því ekki að einblína á orðin ein sér, leggja saman merkingu hvers þeirra og fá út einhverja niðurstöðu, því að merkingin er ekki fólgin í orðunum sjálfum. Orðin eru opið merkingarlegt flæði sem tengist upplifun hvers og eins. Á endanum er þetta því ekki spurning um það hvort maður skilji orðin sjálf, heldur spyr maður sjálfan sig "skil ég persónuna og það sem hún á við með því sem hún segir?"

What is at issue is the need to attend to what people say, and to heed the intent they are trying to convey, rather than groping for some "larger" answers in the particulars of their spoken words."

(Wikan, 1993: 195)

Orð sem verkfæri er mun gagnlegri myndlíking heldur en orð sem ílát. Ílátið er lokað, afmarkað og skilgreint og gefur ekki til kynna raunverulegt lífrænt, síbreytilegt eðli tungumála. Eins og raunveruleg verkfæri þá leynist tilgangur, eða merking, orða í notkun þeirra, því verkfæri eru merkingarlaus ef þau eru kyrrstæð og liggja ónotuð. Á sama hátt og við hugsum ekki um pennann eða úrið, heldur skriftina og tímann (Ingold, 1993b), þá ætti orðið ekki að vera miðpunktur athyglinnar, heldur merkingin sem það vísar á og vekur upp, - eða með öðrum orðum "það sem fólk ætlar sér með orðunum" ætti að vera miðdepill athyglinnar, en ekki orðin sjálf. Til að ná djúpum skilningi úr samskiptum er því nauðsynlegt að ná þeirri tilfinningalegu samsömun sem áður var minnst á undir nafninu "resonance". 

Allur skilningur byggist á endanum á "resonance", það þarf bara mismargar vísbendingar til að vekja hann upp. Það er hægt að afmarka merkinguna því sem næst nákvæmlega (en aldrei fyllilega) með vönduðu orðavali, yfir í það að aðeins fáein orð á stangli, eða jafnvel engin, dugi til djúpra tjáskipta. Orð geta beinlínis verið röng eða misvísandi, en svo lengi sem samhljómurinn er góður þá gerir það lítið til. Raunar getur leiðrétting virkað truflandi, því viðkomandi tók hvort eð er á móti "meiningu" orðsins fremur en "merkingunni". 

Orðin eru því oft á tíðum í algjöru aukahlutverki þegar "resonansinn" er góður. Af þessu má gera ráð fyrir að ef við förum að einblína á orðin sjálf á meðan við tjáum okkur er hætt við að samhljómurinn tapist, því hann er ekki fólginn í orðunum. Þetta kemur gjarnan fyrir þegar flytja skal formlega ræðu beint af blaði. Upplifunin sem var upphaflega kveikir að orðunum, er ekki lengur uppspretta ræðunnar sjálfrar, heldur "orðin" tóm sem verið er að hafa eftir af blaðinu. Við þetta tapast tónunin auðveldlega. Á sama hátt könnumst við við að í nánum tengslum við fólk eða rómantísku samtali er ekkert eins mikill spillir og að tala á lógískum nótum. Það er flótti frá þessum heim yfir í hugtakaheiminn, víðs fjarri raunverulegri snertingu, raunverulegri tónun raddarinnar, tjáningu persónuleikans sem birtist í öllu sínu veldi. 

Fyrst að tungumálið inniheldur ekki merkingu, heldur vísar út fyrir sig á eiginlega merkingu, er ekki laust við að hlutverk þess sé eins konar túlkun. Þegar skilningi er náð beint á þeirri merkingu sem orðin vísa til, þá er túlkurinn farinn að þvælast fyrir, því hann myndar óþarfa fjarlægð milli skynjanda og hins skynjaða. Merkingin fer lengri leið í gegnum túlkinn, eða eins og Maurice Bloch orðar það þegar hún talar um beitingu tungumálsins sem 

Double transformation from implicit to linguistically explicit knowledge made by the teacher and from linguistically explicit to implicit knowledge made by the learner."

(Maurice Bloch, 1994 , 279)

Þarna er augljóslega um að ræða óþarfa krók ef hægt er að fara beina leið. Bloch segir í þessu sambandi í grein sinni að lærdómur felist í því að komast handan orðanna og í beint samband við veruleikann sjálfan sem að orðin vísa til. Þau eru aðeins leiðarvísir í átt að þessu takmarki, eins og áður sagði. Það dæmi sem hún tók fyrir var ökukennsla, þar sem rökfræðilegur skilningur á akstri sé mikilvægur á vissu stigi námsins, en maður sé ekki fullnuma ökumaður fyrr en þekkingin er orðin ómeðvituð og greypt í hugann, - þegar meðvitaðar reglur eru látnar víkja fyrir tilfinningu.

Vegna þess að "resonance" (samhljómur) er hljómrænt hugtak þá er ekki úr vegi að enda með því að heimfæra þessa reynslu upp á tónlist (Ingold, 1993b). Hugsun, segir hann, krefst ákveðins tíma áður en hún ummyndast í atferli, sem gerir allar flóknari aðgerðir mannsins, eins og hljóðfæraleik, ókleifar með öllu. Tímaeyðan raskar óhjákvæmilega spilamennskunni. Lykillinn að því að ná undraverðri hæfni snillingsins felst í því að fara fram hjá hugsun og finna fyrir tilfinningalegri samsömun - bregðast við sem hluti af því skynjaða (tónlistinni, hljóðfærinu). Um mann leika sömu bylgjur og viðfangsefnið, sem fær mann til að "resonera" með því - eða eins og Ingold orðaði það 

"I experience a heightened sense of awareness, but that awareness is not of my playing, it is my playing".

The map can be a help in the beginning to know the country, but the aim is to learn to know the country, not the map 

(Ingold, 1993). 

 

Við sjáum því að bein skynjun er ekki aðeins möguleg og merkingarbær, heldur er hún beinlínis æskileg og er raunverulegt takmark sem að orðin beinast að sem samansafn af vísbendingum, án merkingar í sjálfum sér. En nú erum við komin í vanda, sem að Wikan fann líka fyrir þegar hún sagði: "The experience is nothing in and of itself, but culturally construed, is one of anthorpology´s most basic insights...How are we to harmonise this with an approach which says Hannibal, Alexander the Great and Panci Sakti are more or less the same?" (Wikan, 193) Þetta leiðir okkur inn í lokaorð ritgerðarinnar. 

Við lifum í tveimur heimum sem ég hef kallað hugtakaheim og raunheim. Hugtakaheimur er "abstrakt afmörkun á takmarkalaust fjölbreyttri samfellu" raunheims (Þorsteinn, 1994). Ósamræmi þarna á milli veldur því að hugtakaheimur er að miklu leyti sjálfsprottinn, innan þeirra marka sem að raunheimur setur honum með "neitunarvaldi" sínu. Hugtakaheimur myndar sífellt tvístæður sem á sér enga samsvörun í raunheimi, en rekja má til djúpstæðrar þarfar til að miðla á milli þessara tveggja heima, en saman mynda þeir hina einu raunverulegu tvístæðu heimsins, hugtaka- og raunheim eða hugsun og skynjun. (Castaneda, 1974: 126-8) 

Hugtakaheimar eru eins fjölbreyttir og menn eru margir, á meðan raunheimur og bein skynjun er ein og hin sama hjá öllum mönnum, enda er sá heimur efnislegur og óháður huga mannanna. Hugtakaheimar eru sjálfsprottnir vegna ósamræmis þeirra við raunheim, en vegna sömu ástæðu er raunheimur óorðanlegur. Hann er orðlaus reynsla. Þetta setur alla þýðingu í óleysanlegan vanda, svo lengi sem við höldum hugsun og skynjun aðgreindum, því hið eina sem er orðanlegt í eðli sínu er á sama tíma afstætt og ósambærilegt. Til að þýða á milli hugtakaheima verðum við að brjóta vegginn á milli skynjunar og hugsunar og gera það tvennt að eins konar samfelluás þar sem hugsun og skynjun renna saman milli (ímyndaðra) algerra gilda. Það felst í að leggja hugmyndinni um hugtök sem ílát með öllu og gera okkur grein fyrir að merking orða er ekki fólgin í þeim sjálfum, sem skýrt afmarkaðri einingu, heldur er merkingin í eðli sínu fljótandi samfella, sem minning í hugum manna er neitar að láta klófesta sig og ramma af. Orðin eiga með öðrum orðum að notast sem verkfæri til að vekja upp skynjun, en ekki sem ílát til að flytja afmarkaðar einingar á milli. 

Staðhæfing Sapirs um að þeir sem búi við ólík tungumál búi í ólíkum heimum er því rétt að hálfu leyti og í raun að svo miklu leyti sem við hugsum meira en við skynjum. Við getum hugsað okkur að við lifum í tveimur heimum, eða þá að skynjun og hugsun séu órjúfanleg og hluti af einni og sömu samfellu. Þau hugtök sem við notum um þetta eru aukaatriði, svo lengi sem við skiljum að orð innihalda aldrei merkinguna, heldur minna aðeins á hana, þau beina athyglinni í farveg, afmarka hana jafnvel að einhverju leyti, en skilgreina hana aldrei til hlítar. Það gerir Alexander mikla, Panci Sakti og Hannibal að einu og hinu sama, þó svo að þeir spretti úr gerólíkum hugtaka- og táknheimi. Á endanum er skilningur alltaf spurning um það hvort maður skilur hvert viðkomandi er að fara með orðunum, en ekki um orðin sjálf. Ná þau að vísa í sameiginlega óorðanlega reynslu? Þetta er það sem Unni Wikan kallar samhljóm og hún telur vera lykilinn að allri þýðingarstarfsemi. Eða eins og ég hafði eftir henni í upphafi þessarar ritgerðar, en þýði nú:

"Þegar ég skrifa þarf ég að ná samhljómi með lesandanum. Fyrst verð ég þó sjálf að ná samhljómi með því fólki sem ég er að skrifa um og þeirri lífsglímu sem þau eiga í".